Trong không gian văn hóa tâm linh của người Việt, mỗi đứa trẻ khi chào đời đều được xem như một món quà thiêng liêng từ trời đất ban tặng. Và để tri ân những vị thần linh đã đắp nặn nên hình hài, cha mẹ Việt từ bao đời nay vẫn luôn gìn giữ tục lệ cúng căn – một nghi thức thiêng liêng thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đến Thập Nhị Tiên Nương, những vị thần bảo hộ đã và đang dõi theo từng bước trưởng thành của con trẻ.

Nội dung trong bài này

I. Cúng Căn – Nghi Lễ Thiêng Liêng Từ Ngàn Xưa

Theo quan niệm của ông bà ta, khi một sinh linh được tạo thành trong bụng mẹ, đã có 12 vị tiên nương – hay còn gọi là 12 bà mụ – ngày đêm chăm chút, đắp nặn từng đường nét cho đứa trẻ. Mỗi bà mụ đảm nhận một vai trò riêng: người lo về dung mạo, kẻ định đoạt tính cách, người khác lại ban phát trí tuệ hay sức khỏe… Tất cả đều chung tay để tạo nên một con người hoàn thiện cả về thể chất lẫn tinh thần.

“Sinh con rồi mới sinh cha, sinh cháu giữ bà” – câu ca dao ấy không chỉ nói lên vai trò của cha mẹ trong việc nuôi dạy con cái, mà còn ẩn chứa một niềm tin sâu sắc về sự hiện diện và phù hộ của các đấng thiêng liêng. Chính vì thế, lễ cúng căn trở thành một nghi thức không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Việt, đặc biệt là vào những mốc quan trọng trong cuộc đời của trẻ.

II. Ý Nghĩa Sâu Xa Của Nghi Lễ Cúng Căn

Trong không khí trang nghiêm của buổi lễ cúng căn, mỗi nén nhang thơm được thắp lên không chỉ là để tưởng nhớ công ơn của 12 bà mụ, mà còn là lời cầu nguyện chân thành của cha mẹ mong cầu bình an và hạnh phúc cho con trẻ. Mâm cúng được chuẩn bị cẩn thận với đủ 12 phần, tượng trưng cho 12 vị tiên nương, thể hiện sự tôn kính và lòng biết ơn sâu sắc.

Đối với bé sinh năm 2018 – năm Mậu Tuất, việc cúng căn càng mang ý nghĩa đặc biệt. Tuổi Tuất vốn được coi là tuổi trung thành, thẳng thắn và đầy nghĩa khí. Những đứa trẻ sinh năm này thường được các vị thần linh đặc biệt yêu mến và che chở. Vì thế, việc thực hiện nghi lễ cúng căn chu đáo không chỉ là để tạ ơn mà còn là để cầu mong các vị tiếp tục phù hộ cho bé luôn được bình an, khỏe mạnh và phát triển tốt đẹp.

III. Chuẩn Bị Cho Nghi Lễ Thiêng Liêng

1. Chọn Ngày Lành Tháng Tốt

Đối với các bé sinh năm 2018, việc tính toán ngày cúng căn cần đặc biệt chú ý. Khác với các nghi lễ khác, cúng căn không đòi hỏi phải chọn giờ hoàng đạo hay ngày đẹp quá cầu kỳ. Điều quan trọng nhất là chọn được ngày thuận tiện cho gia đình và đảm bảo tâm thành khi làm lễ. Thông thường, các gia đình thường chọn buổi sáng, từ 9 giờ đến 12 giờ trưa để thực hiện nghi lễ.

Trong năm 2024 này, những bé sinh năm 2018 đã bước sang tuổi thứ 6 – một mốc quan trọng trong sự phát triển. Đây là thời điểm thích hợp để gia đình tổ chức lễ cúng căn, cầu mong các vị tiên nương tiếp tục phù hộ cho bé trong giai đoạn phát triển mới.

2. Chuẩn Bị Mâm Cúng Trang Nghiêm

Mâm cúng căn truyền thống luôn được chuẩn bị một cách tỉ mỉ và chu đáo, với đầy đủ các lễ vật mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Điều đặc biệt là mọi thứ đều phải có số lượng 12, tượng trưng cho 12 vị tiên nương:

Mâm Cúng 12 Bà Mụ:

Xôi gấc đỏ thắm được xếp thành 12 đĩa nhỏ xinh xắn, tượng trưng cho sự may mắn và phát đạt. Màu đỏ của xôi gấc không chỉ đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa cát tường, như lời cầu chúc cho tương lai tươi sáng của trẻ.

Mười hai chén chè, thường là chè trôi nước hoặc chè đậu, được đặt ngay ngắn bên cạnh các đĩa xôi. Những viên chè tròn trĩnh như những hạt ngọc, mang theo ước nguyện cho cuộc đời của trẻ luôn trọn vẹn và viên mãn.

Mâm Cúng Bà Mụ Chúa:

Đặc biệt, ngoài phần cúng 12 bà mụ, còn có một mâm riêng dành cho Bà Mụ Chúa – vị đứng đầu các tiên nương. Mâm này thường được chuẩn bị cầu kỳ hơn với:

Một con gà trống luộc vàng ươm (hoặc các món chay tương ứng cho những gia đình ăn chay)
Đĩa xôi to đặt giữa mâm
Tô chè đặc biệt
Đĩa trái cây tươi ngon
Bình hoa tươi thắm
Ba ly trà thơm và ba ly rượu tinh khiết

3. Những Vật Phẩm Không Thể Thiếu

Ngoài các món ăn, những vật phẩm mang tính tâm linh cũng rất quan trọng:

12 bộ áo giấy được cắt tỉ mỉ
12 đôi hài giấy xinh xắn
12 cây nến trắng tinh khiết
Bộ giấy tiền vàng mã đầy đủ
Giấy bình an và giấy mẹ sanh mẹ độ

IV. Tiến Hành Nghi Lễ Cúng Căn

Khi tất cả đã được chuẩn bị chu đáo, nghi lễ cúng căn được tiến hành trong không khí trang nghiêm, thành kính. Người chủ lễ – thường là người lớn tuổi trong gia đình – sẽ thắp nhang và bắt đầu khấn vái. Lời khấn thường bao gồm:

Giới thiệu về bé (tên họ, ngày sinh)
Bày tỏ lòng biết ơn đối với 12 bà mụ
Cầu xin các vị tiếp tục phù hộ cho bé

Trong suốt quá trình làm lễ, điều quan trọng nhất là giữ được tâm thành và sự trang nghiêm. Các thành viên trong gia đình cùng chắp tay cầu nguyện, mong ước những điều tốt đẹp nhất sẽ đến với đứa trẻ.

V. Những Lưu Ý Quan Trọng

Tâm Thành Là Trên Hết: Dù chuẩn bị mâm cúng đơn giản hay cầu kỳ, điều quan trọng nhất vẫn là tấm lòng thành kính của gia đình. Người xưa có câu “Thành tâm thành ý, thần linh phù hộ” chính là nói về điều này.
Giữ Gìn Vệ Sinh: Nơi đặt mâm cúng cần được quét dọn sạch sẽ, ngăn nắp. Các món ăn phải được che đậy cẩn thận, tránh ruồi muỗi.
Thời Gian Hợp Lý: Nên làm lễ vào buổi sáng khi tinh thần mọi người thoải mái, trong lành nhất. Tránh làm lễ quá muộn trong ngày.

VI. Giải Pháp Hiện Đại Cho Bận Rộn

Trong nhịp sống hiện đại, nhiều gia đình có thể gặp khó khăn trong việc chuẩn bị đầy đủ lễ vật. May mắn thay, ngày nay đã có nhiều dịch vụ chuyên nghiệp hỗ trợ việc này. Các cửa hàng như Đồ Cúng Nhân Phúc hay Xôi Chè Út Tuyền không chỉ cung cấp mâm cúng trọn gói mà còn tư vấn tận tình về cách thức tiến hành nghi lễ.

Lời Kết

Cúng căn không chỉ đơn thuần là một nghi lễ tâm linh, mà còn là dịp để gia đình sum họp, cùng nhau cầu mong những điều tốt đẹp cho con trẻ. Đặc biệt với những bé sinh năm 2018 – năm Mậu Tuất, việc duy trì và gìn giữ phong tục này còn góp phần bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc.

Mong rằng thông qua nghi lễ thiêng liêng này, mỗi bé sinh năm 2018 sẽ luôn nhận được sự che chở của các vị thần linh, phát triển khỏe mạnh và thành công trên con đường phía trước. Bởi lẽ, như ông bà ta vẫn thường nói: “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”.